Amirika isra'iliyeni «yadro döliti» didi

Amérika Isra'iliyining «yadro qorali bar dölet»likini Tunji qétim étirap qildi


Isra'iliye «dölet zémini géziti»ning 2009-yilliq 8–mart sanida, amérika armiyisi birleshme qisimining qomandanliq shtabi élan qilghan «birleshme jeng qilish muhiti» namliq höjjitidin neqil keltürülüp mundaq déyildi:
«isra'iliye, iran, pakistan, hindistan, chawshyen we rosiye qatarliq yadro qorali bar döletler yaysiman jaylashqan, amérika bu rayonlargha bekla qiziqidu».
Amérika herbiy terep höjjette isra'iliyini tunji qétim ashkara halda «yadro qorali bar dölet» dep atap, amérikining tarixtin buyanqi müjmel pozitsiyisini özgertti.
Bu xewer ottura sherq rayonini zilzilige saldi.
Buningdin ilgiri amérika ashkarilighan hökümet höjjetliride isra'iliyining yadro pilani tüzük tilgha élinmaytti, amérika armiyisining yuqiri derijilik emeldarlirimu ezeldin hökümet salahiyiti bilen isra'iliyini «yadro qorali bar dölet» dep atap baqmighan.
Isra'iliye hökümet terepmu yadro qorali mesiliside izchil «müjmel» meydan tutqan.
Iran axbart wasitiliri bu tuyuqsiz özgirishke yéqindin diqqet qildi.
Iran «téhran waqit géziti»de ilan qilin'ghan «amérika isra'iliyining yadro chümperdisini échip tashlidi» serlewhilik maqalide mundaq déyildi:
«amérika armiyisining birleshme qisim qomandanliq shtabi amérika dölet mudapi'e ministirlikige tewe, u dölet mudapi'e ministirliki qarmiqidiki birdinbir rayon we iqtidar mejburiyiti bir gewdileshken qomandanliq shtabi bolush süpiti bilen amérikining herbiy küchini tertipke sélish, kelgüsi birleshme jeng yéngi uqumi békitish we tereqqiy qildurush xizmitini zimmisige alghan bolup, intayin muhim mes'uliyet yüklen'gen. Amérikining pozitsiyisi izchil turaqsiz idi, lékin ‹isra'iliyining 200 yadro oqbéshi bar› dégen sözge nurghun kishi ishinidu.»
Maqalide isra'iliyining yadro qorali barliqigha a'it ispatlar misal keltürüldi.
Maqalide mundaq déyildi: «isra'iliye zunglisi olmért ziyaret jeryanida chandurup: ‹iran amérika, fransiye, isra'iliye we rosiyige oxshash yadro qoraligha ige bolushqa intiliwatqan yerde, bu mesilige néme dégülük?› dep salghan. Bu ish isra'iliyide keng da'iride tenqid qozghighan, öktichiler partiyisidin bolghan bezi parlamént ezaliri uning wezipisidin istépa bérishini telep qilghan.»
Fransiyining sabiq zungtungi shirak 2007–yili mundaq dégen: «iran yadro oqini qayerge étishi mumkin? Isra'iliyichu?» bu sözmu kishilerde isra'iliyining yadro qorali barliqi toghrisida qiyas peyda qilghan.
Iran axbarat apparati mundaq qarighan: «isra'iliyining hazir az dégendimu 80 yadro oqbéshi bar, yadro zerbe bérish iqtidari jehette dunyada tötinchi orunda turidu.»
Lékin gherb axbarat wasitiliri amérikining «isra'iliyining yadro qorali bar» dégen xewiri toghrisida köp birnéme déyishmidi.
Shuning bilen bille isra'iliye herbiy axbarat idarisining bashliqi 8–mart ichki kabintqa doklat yollap mundaq dédi:
«iran yadro qorali yasashqa éhtiyajliq achquchluq téxnika ötkilidin muweppeqiyetlik ötti, hazir yadro qoraligha ige bolush istratégiyilik nishanigha qarap qedemmuqedem ilgirilewatidu»
Bu uchur yawropa, amérika axbarat wasitiliri teripidin köplep xewer qilindi. Bezi axbarat wasitiliri bu ehwalni mundaq analiz qildi:
Isra'iliye diqqetni burash üchün bu uchurni qesten tarqatti, uning meqsiti köpchilikni isra'iliye yadro mesilisige emes, belki iran yadro mesilisige diqqet qildurush.
Yene bezi mutexessisler mundaq qaridi:
Amérikining bu xewerni élan qilishidiki meqsiti, iran bilen bolghan qarshilishish weziyitini peseytip, iranning keypiyatini tengshesh, shu arqiliq isra'iliyining inkasinimu közitip, uning aldin qoral ishlitish idiyisini tizginlesh.

Menbe: «shinjang géziti»-(2009-03-25)
****************************************